Muziek podcast: Jessica Polak en Renadi Santoso
De afgelopen jaren zijn de marskampen, of tijdelijke Romeinse legerkampen, regelmatig in het nieuws geweest. Ondertussen zijn er vier kampen bekend op de Veluwe, die vanuit de lucht nog volledig zichtbaar zijn. Jens Goeree raakte als student geïnteresseerd in deze kampen. Hij ontwikkelde een model om de meest aannemelijke locaties van deze kampen aan te kunnen wijzen en ontdekte zelf twee nieuwe tijdelijke legerkampen. Luister naar deze aflevering waarbij we een uitstapje maken ten noorden van de Limes.
4 tijdelijke Romeinse legerkampen
In deze aflevering heeft Jens Goeree het over onderstaande legerkampen:
1. Ermelo Leuvenum onderzocht in 1922 en 1987
2. Ermelo-Indianenbos onderzocht in 2020
3. De Loenermark onderzocht in 2024
4. Hoog Buurlo onderzocht in 2025
Model van Jens Goeree, met verschillende landschappelijke lagen, watertoevoer en bekende routes/paden lokale bevolking.
Hoog Buurlo
Jens Goeree heeft het tijdelijke legerkamp Hoog Buurlo dankzij zijn model ontdekt. In januari 2025 vindt er een opgraving plaats door Saxion Hogeschool als onderdeel van het meerjarenproject Constructing the Limes. Het kamp heeft een oppervlakte van 9 hectare met vier ingangspartijen. Hoe heeft dit er in de Romeinse tijd uitgezien op het moment dat het leger hier aanwezig is? Het is een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken en je komt binnen bij de achterpoort, de porta decumana. Die ligt het hoogst in het landschap. Langs het kamp ligt een randzone wat een buffer is van twintig tot dertig meter waar nog geen tenten staan. Dit wordt het intervallum genoemd. Hier wordt gepatrouilleerd, hier liggen de broodovens en waarschijnlijk de latrines (toiletten). Na de randzone komen rijen tenten van legionairs en hulptroepen. Aan de zuidzijde heb je het questarium, de plek waar mogelijk oorlogsbuit, schatten en tot slaaf gemaakte mensen worden gehouden. Naar het noorden toe staan nog meer rijen met tenten en dan kom je het praetorium tegen waar de commandant van het leger verblijft. Dan weer rijen tenten met legionairs. Mogelijk kan helemaal in het noorden de cavalerie (ruiters) worden geplaatst met hun paarden. Deze informatie is een combinatie van antieke bronnen en opgravingen in Tjechië en Schotland.
Foto Jens Goeree: Archeoloog Wouter Vos krast de wal met heideplaggen in bij Hoog Buurlo
Hergebruik Hoog Buurlo
Tijdens de opgraving is goed te zien dat de Romeinen de wal versterken door zorgvuldig uitgestoken heideplaggen. Dit wijst erop dat ze het kamp meermaals willen gebruiken. Wellicht op de terugweg terug naar de Limes. Waarom zou het leger anders deze enorme inspanning verrichten voor een kamp van 9ha groot? Helaas zijn binnen dit kamp geen resten gevonden van het gebruik zoals in Ermelo Leuvenum. Daar zijn broodovens aangetroffen. Dit zijn achtvormige verkleuringen in het zand, waar aan een kant het hout werd gestookt en aan de andere kant een luchtgat was. Bij deze ovens zijn meerdere aslagen teruggevonden die steeds zijn afgedekt met een laagje zand. Dat wijst op meerdaags of veelvuldig gebruik van de ovens. In Hoog Buurlo is slechts 1 Romeinse vondst gedaan van een Romeins pantser. Is het leger onderweg extra zorgvuldig om niets te verliezen, of is de lokale bevolking na het vertrek van het leger op schattenjacht geweest? De opgravingen van de tijdelijke legerkampen zijn in ieder geval niet te vergelijken met de castella (forten) langs de Rijn, waar de hulptroepen honderden jaren gelegerd zijn geweest.
Meer weten?
